حدیث «اصحابی كالنجوم» |
اهل سنّت بر این اعتقادند كه خدای سبحان و رسول گرامی او، اصحاب را تزكیه و پاك گردانده و همه آنها را عادل قرار داده اند و باید بر همین مبنا حركت كرده و هر عمل مخالف و منافی نصوص صریح قرآن و سنّت را که صحابه انجام داده اند، به تأویل برده و توجیه نمود. آنان در این ادعا، به آیاتی از قرآن كریم و روایاتی كه در كتب خود از رسول اكرم ـ ص ـ در فضیلت صحابه نقل كرده اند، استناد جسته اند و یكی از معروفترین احادیثی كه بدان متمسك شده اند، حدیث «اصحابی كالنجوم، بایّهم اقتدیتم اهتدیتم» است. در این مقاله، نخست، دیدگاههای رجال نامی و علمای معروف اهل سنت را درباره حدیث «نجوم» یادآور می شویم و سپس به ذكر نقدهای آن پرداخته و آنگاه راویان آن را مورد ارزیابی قرار می دهیم؛ و در پایان، مروری گذرا بر شرح حالات صحابه ای كه مشمول حدیث مزبور هستند، خواهیم داشت. معنای لغوی «اصحاب»: در آغاز و برای ورود به بحث، معنای لغوی «صُحبه» را یادآور می شویم؛ صُحبه در لغت، معاشرت و ملازمت است و جمع اسم فاعل آن، صَحْب و اصحاب و صحابه می آید. راغب، در «مفردات» می گوید: «در عرف، جز به كسی كه ملازمت او زیاد باشد، صاحب گفته نمی شود». بنابراین، صاحب و یار پیامبر ـ ص ـ آنگونه كه اقتضای كلمه، از نظر لغت است، كسی است كه با آن حضرت معاشرت و ملازمت داشته است. چنین شخصی، مسلمان بوده یا كافر، شایسته یا تبهكار، مؤمن یا منافق، تفاوتی ندارد؛ زیرا اصلِ در این اطلاق، آنگونه كه فیّومی نیز گفته است، «كسی است كه با او (یعنی پیامبر ـ ص ـ) مجالستی داشته و یا او را دیده است». معنای اصطلاحی «صحابی»: اصولیان و محدّثان اتفاق نظر دارند كه نام «صحابی» تنها بر فرد مسلمان اطلاق می شود. در تعریف صحابی گفته های متفاوتی وجود دارد؛ آنچه اصولیان معتبر می دانند این است كه: «صحابی كسی است كه با پیامبر ـ ص ـ مجالستی طولانی داشته و از او پیروی كرده و اوامر و دستورات الهی را از او أخذ نموده است؛ بر خلاف كسی كه تنها آهنگ وی نموده، بی آنكه فضیلت مجالست و ملازمت و پیروی از آن حضرت را دارا باشد». جمهور محدّثان بر این عقیده اند كه: «هر مسلمانی كه پیامبر ـ ص ـ را دیده باشد» صحابی است. و گفته شده: «كسی كه زمان آن حضرت را درك كند، صحابی است؛ هر چند او را نبیند». بحث درباره حدیثِ «نجوم» را پی می گیریم؛ این حدیث به عبارات گوناگونی نقل شده است كه |
::برچسب : احادیث مشهور , حدیث معروف , حدیث «اصحابی كالنجوم» , اصحابی كالنجوم , رسول گرامی , حدیث شناسی ,
:: مرتبط با:
حدیث شناسی ,
آشنایی و توضیح احادیث مشهور ,